غزل شماره ۱۳ از غزلیات شهریار؛ باز کن نغمه جانسوزی از آن ساز امشب
غزل شماره ۱۳ از غزلیات شهریار را در نتیش بخوانید. عشق و عرفان از مضامین اصلی شعرهای شهریار هستند. او با استفاده از نمادها و تمثیل‌های مختلف، به بررسی ابعاد مختلف عشق الهی و انسانی پرداخته است.
غزل شماره ۱۳
باز کن نغمه جانسوزی از آن ساز امشب
تا کنی عقده اشک از دل من باز امشب
ساز در دست تو سوز دل من می گوید
من هم از دست تو دارم گله چون ساز امشب
مرغ دل در قفس سینه من می نالد
بلبل ساز ترا دیده هم آواز امشب
زیر هر پرده ساز تو هزاران راز است
بیم آنست که از پرده فتد راز امشب
گرد شمع رخت ای شوخ من سوخته جان
پر چو پروانه کنم باز به پرواز امشب
گلبن نازی و در پای تو با دست نیاز
می کنم دامن مقصود پر از ناز امشب
کرد شوق چمن وصل تو ای مایه ناز
بلبل طبع مرا قافیه پرداز امشب
شهریار آمده با کوکبه گوهر اشک
به گدائی تو ای شاهد طناز امشب
تفسیر این شعر
این شعر زیبا از شاعر بزرگ ایرانی، شهریار، است و در آن احساسات عمیق عاشقانه و yearning (اشتیاق) برای وصال معشوق به تصویر کشیده شده است. بیایید این شعر را به زبان ساده توضیح دهیم:
1. نغمه جانسوز: شاعر از معشوق می‌خواهد که نغمه‌ای زیبا و دل‌سوز بنوازد. این نغمه می‌تواند احساسات عمیق او را بیان کند و به او آرامش ببخشد.
2. عقده اشک: شاعر اشاره می‌کند که دلش پر از غم و اشک است و با نواختن ساز، می‌خواهد این غم‌ها را برطرف کند.
3. ساز و سوز دل: ساز در دست معشوق، نمایانگر احساسات شاعر است. او از این که معشوق هم از او دلخور است، ابراز ناراحتی می‌کند.
4. مرغ دل در قفس: شاعر خود را به مرغی تشبیه می‌کند که در قفس سینه‌اش حبس شده است. این تصویر نشان‌دهنده‌ی احساس محدودیت و درد درونی اوست.
5. بلبل و ساز: بلبل، نماد عاشق است که صدای ساز معشوق را می‌شنود و به آن پاسخ می‌دهد. این نشان‌دهنده‌ی هماهنگی میان عشق و هنر است.
6. رازهای زیر پرده ساز: شاعر به رازها و احساسات پنهانی که در نواهای ساز وجود دارد، اشاره می‌کند. او نگران است که این رازها فاش شوند.
7. گرد شمع رخت: شاعر به زیبایی معشوق اشاره می‌کند و خود را مانند پروانه‌ای می‌بیند که دور شمع (معشوق) می‌چرخد و به او نزدیک می‌شود.
8. گلبن ناز: معشوق را به باغی زیبا تشبیه می‌کند و از او می‌خواهد که با نیاز و محبت به او نزدیک شود.
9. شوق چمن وصل: شاعر از شوق و اشتیاقش برای وصال معشوق سخن می‌گوید و بیان می‌کند که این شوق باعث خلق شعر و قافیه شده است.
10. شهریار و گدایی: شاعر خود را به عنوان “شهریار” معرفی می‌کند که با اشک‌هایش به معشوق نزدیک می‌شود و از او درخواست محبت دارد.
جمع‌بندی:
در کل، این شعر بیانگر عشق عمیق، اشتیاق و نیاز شاعر به معشوق است. شهریار با استفاده از تصاویر زیبا و نمادین، احساسات عاشقانه خود را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه هنر (ساز) می‌تواند احساسات عمیق انسانی را منتقل کند. شعر او ترکیبی از زیبایی، غم و عشق است که خواننده را به دنیای عاطفی خود می‌برد.
